STRES VE STRESLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ

Merhaba arkadaşlar, yaşadığımız zamanın koşullarında stresin çok fazla duyduğumuz veyahut kullandığımız bir kavram haline geldiğini görüyoruz. Evet, bir şekilde stresi hissediyoruz ancak ne olduğunu, nasıl başa çıkmamız gerektiğini biliyor muyuz? Bilmeyenler için birazcık stresten bahsedelim.

Stres, organizmanın fiziksel ve/veya ruhsal olarak zorlanmasıyla ortaya çıkan fiziksel/psikolojik bir durumdur. Fiziksel veya ruhsal olarak bizi zorlayacak birçok etken bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse; geçirilen bir travma, açlık, yetersiz beslenme, gürültü, şiddet, hastalık, geçimsizlik, ekonomik koşullar, aile içi ilişkiler, bir yakını kaybetme, eşle çatışma, boşanma, işsel problemler...

Her bireyin fiziksel ve psikolojik özellikleri bir olmadığı için stresten etkilenmeleri ve etkilenme dereceleri aynı olmayabilir. Günümüzde çok fazla olan örneklerden ilerleyelim. Trafik ve gürültünün çok fazla olduğu İstanbul'da aynı şartlarda yaşayan iki farklı insan olsun. Biri bu faktörleri çok takıp düşünürken diğeri umursamayıp yaşamına devam edebilir. 

Stresten etkilenme oranı farklı olduğu gibi stres belirtileri de kişiden kişiye göre değişebiliyor. Peki stres belirtileri nelerdir? Saldırganlık, sinir, çökme, uykusuzluk, huzursuzluk, çarpıntı, iştah bozukluğu, bitmeyen yorgunluk, unutkanlık, rüyalar, mide bulantısı, uyku bozuklukları, artan alkol ve sigara, heyecan, risk alma, ani davranışlar, stres faktörünü inkar etme, üretkenliğin düşmesi...

STRES SONRASI ORGANİZMA NE TEPKİLER VERİYOR?

Alarm Verme Dönemi: Vücudumuz öncelikle stres faktörünü algılıyor ve şoka giriyor. Vücudumuza yansıması ise kan basıncının ve vücut ısısının düşmesi olarak ortaya çıkıyor. Çoğu durumda elimiz ayağımız çözülür, soğuk ter atılır. Daha sonra organizma bu durumla başa çıkmak için hemen harekete geçer. Önümüzde iki seçenek vardır: Kaçmak ya da mücadele etmek.

Direnç Dönemi: Vücut artık direnmeye başlar. Dolayısı ile direnç artar.

Tükenme Dönemi: Eğer stres faktörü ile etkisi ciddiyse ve uzun sürmüşse artık vücut tükenmeye başlar. 

STRESTEN KORUNMA YOLLARI

Vücudumuzun irade dışında çalışan organlarını yöneten sinir sistemini kontrol edebilmemiz için öncelikle solunumu kontrol altına almamız gerekir. Vücudumuzdaki organların her birinin çalışması için oksijene ihtiyacı vardır. Beynimizin ise diğer organlara kıyasla daha fazla oksijene ihtiyacı vardır. Beynimiz yeterli oksijeni karşılayamadığı zaman negatif ve olumsuz düşünceler, depresyon ve stres ortaya çıkabilir. Doğru nefes almak damarları genişletir, damarların kanı vücudumuzun en uç noktalarına ulaşmasını sağlar, insanı rahatlatır. Kısaca stresi ve etkilerini ortadan kaldırarak yaşam kalitesini arttırır. 

İyi nefes almak hızlı hızlı, yüksek sesle almak değildir. Tersine iyi bir nefes yavaş, derin ve sessiz alınır. Nefes alırken sadece burundan nefes alıp vererek diyaframı kullanmalı ve ciğerimizin tüm kapasitesini kullanmalıyız. 

Çocuklar Nefes Eğitimi Almalı mıdır?

Doğru nefes almak bir tek stresi engellemiyor. Küçük yaştaki çocuklar koşup oynarken, hoplayıp zıplarken hızlı hızlı, ağızdan nefes alıp veriyor. Ağızdan nefes alırken mikroplar içeri rahatlıkla girer ve çocukların hastalanmasına neden olur. Özellikle küçük yaştaki çocukların üst solunum yolu hastalıklarına bu kadar kolay yakalanma sebebi de budur. Çocuklara hareketleriyle orantılı bir şekilde doğru nefes alıp vermeyi öğreterek nefeslerini kontrol etmelerini sağlayabiliriz. Böylelikle mikrobik hastalıklara karşı korunmuş olurlar. 

Nefes kontrolünü öğrenirken dikkatlerini nefeslerine verdikleri için kontrol sağlandıktan sonra ilgilendikleri işlere dikkatlerini daha rahat bir şekilde verebilirler. Daha sakin, olaylara karşı çözüm odaklı, olumlu düşünen, yeniliklere açık bireyler haline gelirler. 

Çocuklarda nefes egzersizleri sıkıcı olabileceği için drama etkinlikleriyle keyifli bir hale getirilebilir.

Temel Bir Nefes Alma Egzersizi:

Nefes alırken sırasıyla diyaframın, göğsün şiştiğini, omuzların hareket ettiğini hissetmelisiniz. Günlük hayatta nefes alırken genelde ciğerleri tam doldurmadan hızlı bir şekilde nefes alıp veriyoruz ki bu iyi bir nefes alıp verme işlemi değildir. Buna dikkat aşağıdaki adımları izleyelim.

1. Nefesi doğru alıp alamadığımızı kontrol edebilmek için sağ avucumuzu göbeğimizin altına yani diyaframa, sol avucumuzu ise tam göğüs hizasına koyalım.
2. Gözlerimizi kapatalım.
3. Yavaşça ciğerimizdeki tüm havayı boşaltalım. 
4. İçimizden üçe kadar sayarak yavaşça nefes alalım. 
5. Nefes aldığımız sürenin iki katı sürede boşaltalım.
6. 3-4-5. maddeleri tekrarlayalım. 

Bu şekilde çok sayıda nefes alınıp verildiği zaman baş dönmesi yaşanabiliyor. Önlemek amacıyla yukarıdaki şekilde alınan iki nefesten sonra en az dört kere normal nefes alınmalıdır. 
Günde minimum 40 defa bu şekilde nefes almak stresi azaltmakta, stres ile başa çıkmayı kolaylaştırmaktadır. İşteyken, yoldayken, televizyon izlerken, boş olduğunuz tüm vakitlerde kullanabilirsiniz. Zaten bir süre günlük 40 defa bu şekilde nefes alıp verdiğiniz takdirde alışkanlık haline gelecektir. 

Birden Sekize Kadar Sayma Egzersizi:

1. Gözlerimizi kapatalım. Dik bir pozisyonda rahatça oturalım. 
2. Sessiz, yavaş ve derin bir nefes alalım, tamamını verelim. 
3. Tekrar nefes alalım ve bir yandan da zihnimizde '1' rakamını canlandıralım. 3 saniye bekleyelim.
4. Nefesi verirken zihnimizde '2' rakamını canlandıralım.
5. Tekrar nefes alalım ve zihnimizde bu kez '3' rakamı canlansın. Nefesi 3 saniye tutalım.
6. Zihnimizde '4' rakamı canlanırken nefesi verelim.
7. Tekrar nefes alalım ve zihnimizde bu kez '5' rakamı canlansın.
8. Zihnimizde '6' rakamı canlanırken nefesi verelim.
9. Tekrar nefes alalım ve zihnimizde bu kez '7' rakamı canlansın.
10. Zihnimizde '8' rakamı canlanırken nefesi verelim.

Nasıldı? Biraz rahatladık sanki...Eee ne işe yaradı şimdi bu diyenler varsa aranızda tek seferle olmaz arkadaşlar. Doğru nefes almayı alışkanlık haline getirmeliyiz. Düzenli bir şekilde uyguladığınız zaman hayatınızda çok şeyin daha iyi bir şekilde gittiğini fark edeceksiniz.

Beşten Bire Doğru Sayma Egzersizi:

1. İçimizden '5' rakamını söyleyelim ve tüm dikkatimizi rakama vererek yavaş, derin bir nefes alalım. Daha sonra tüm havayı boşaltalım.
2. İçimizden '4' rakamını söyleyerek derin bir nefes alalım. Nefesi boşaltırken kendimize içimizden "Beşten daha gevşek ve sakinim." diyelim. 
3. İçimizden '3' rakamını söyleyerek derin bir nefes alalım. Nefesi boşaltırken "Dörtten daha gevşek ve sakinim." diyelim.
4. İçimizden '2' rakamını söyleyerek derin bir nefes alalım. Nefesi boşaltırken "Üçten daha gevşek ve sakinim." diyelim.
5. İçimizden '1' rakamını söyleyerek derin bir nefes alalım. Nefesi boşaltırken "İkiden daha gevşek ve sakinim." diyelim.

Rahatladığınızı hissettiniz mi? Özellikle sinirlendiğinizde kullabilirsiniz. Çok fazla rahatlatma etkisi var. Kesinlikle kullanmanızı öneririm. Tabii ki günlük olarak da kullanabilirsiniz hiçbir sakıncası yok. Sonraki yazımda stres ve kişilik tiplerini inceleyeceğim. Takipte kalın! :)

#Stres #StresNedir #StresleBaşaÇıkmaYöntemleri #OkulÖncesiEğitim #Stress #MethodsOfDealingWithStress #Prescholl #Nefes Egzersizleri #BreathingExercise #ÇocuklardaNefesEgzersizleri